حماس، اسرائیل و توافق احتمالی

اما اسرائیل آماده نیست که با این آتش‌بس موافقت کند چون اولا این قضیه یک پیروزی برای حماس به حساب می‌آید و در واقع اسرائیل نتوانسته همه غزه را طی کند و هنوز تونل‌های رفح مانده است. دوم اینکه اگر این اتفاق رخ دهد کابینه نتانیاهو از هم خواهد پاشید. خیلی از اعضای کابینه اسرائیل مثل وزیر جنگ و وزیر کشور این رژیم با پذیرش آتش بس دائم و صلح مخالفند. لذا حماس نیز این مساله را به خوبی می‌داند و از زمانی که ایران به اسرائیل حمله کرد موضع حماس مستحکم‌تر شده  است. لذا اکنون آمریکا، اروپا و عرب‌ها به هیچ عنوان موافق حمله اسرائیل به رفح نیستند و نتانیاهو در این میان گیر کرده است و آنها به اسرائیل بابت پذیرش آتش بس و توافق فشار می‌آورند. الان نقش مصر و قطر مهم‌تر است و دنبال این هستند که یک راه حل میانه‌ای پیدا کنند و در 3 مقطع نخست یک آتش بس 40 روزه بدهند که طی آن هیچ اسیری آزاد نشود و فقط اسرائیلی‌ها 10 روز پرواز نداشته باشند و نیروهایشان از بخش‌های مختلف غزه به نزدیکی‌های مرز بروند. در مرحله دوم تعدادی آزاد شوند و مرحله بعد نیز به نحو دیگری انجام شود. به عبارتی مصری‌ها به دنبال این هستند که در 3 چهل روز که تقریبا به 4 ماه می‌رسد اگر همین‌طور آتش بس ادامه پیدا کند شاید بشود گفت که شرایط تغییر خواهد کرد و تضمین‌هایی هم آمریکا، اروپایی‌ها و مصر می‌دهند. بالاخره این راه‌حل میانه وجود دارد. لذا نه اکنون حماس می‌تواند به طور صد درصد بگوید که من به هیچ وجه آمادگی ندارم به خاطر اینکه قطری‌ها هم بر‌ای پذیرش توافق و آتش بس فشار می‌آورند. چرا که آمریکایی‌ها به قطر فشار آورده‌اند اگر حماس توافق و آتش بس را نپذیرد رهبران حماس را از این کشور اخراج کند که در آن صورت مشکل دیگری ایجاد می‌شود. از طرف دیگر اسرائیل جرات نمی‌کند تا به رفح حمله کند چون آمریکا موافق نیست. وقتی آمریکا موافق نباشد و گفته که ما کمک‌های خودمان را کم می‌کنیم. از طرف دیگر اعتراض گسترده‌ای که در آمریکا و اروپا در حمایت از مردم غزه و علیه اسرائیل وجود دارد، اسرائیل اگر بخواهد دوباره کشتاری در رفح صورت دهد مشکلات جدیدی آغاز خواهد شد و دیگر نه تنها برای خود که برای آمریکا نیز مشکلاتی را به وجود خواهد آورد. هم از جهت مسائل داخلی اسرائیل و نیز از نظر وجهه جهانی و انتخاباتی که به آن نزدیک می‌شویم. بنابراین شرایط پیچیده شده و به نظر می‌رسد فشارهایی که آمریکا و مصر و اروپایی‌ها به حماس و اسرائیل می‌آوردند احتمالا طی چند روز آینده نهایتا توافقی را میان طرفین حاصل کند. البته اگر آتش بس اتفاق بیفتد آتش بس میانه و 4 ماهه خواهد بود و بالاخره آمریکا و مصری‌ها معتقدند که بعد از این 4 ماه بعید است اسرائیل بخواهد حمله کند چرا که الان اینها به دنبال این هستند که طی این چند هفته رابطه عربستان را نیز به بهانه آتش بس با اسرائیل درست کنند. از طرفی یکی از مقامات بلندپایه حماس هم گفته اگر اسرائیل به مرز‌های 1967 برگردد حاضریم طرح دو کشوری را بپذیریم که نکته مهمی است و در واقع غربی‌ها و عرب‌ها می‌توانند با این صحبت حماس اسرائیل را بیشتر تحت فشار قرار دهند. در این 4 ماه نیز مصر و سایر کشورهای عربی می‌توانند  روی تشکیل یک دولت وحدت ملی در فلسطین کار کنند.

*عبدالرضا فرجی‌راد

تحلیلگر مسائل بین‌الملل