حواستان هست که روسیه و چین در قبال محاصره ایران موضعگیری نمیکنند
جلال خوشچهره در گفتوگو با »آرمانملی«:
آرمان ملی آنلاین -علیرضا پورحسین: رئیسجمهور جمهوری آذربایجان در آخرین موضعگیری خود، درباره احتمال همکاری فعالانه منطقهای میان سه کشور قفقاز جنوبی با ۳ کشور همسایه یعنی روسیه، ایران و ترکیه گفته است که از طرح پیشنهادی رئیسجمهور ترکیه در زمینه بستر همکاری منطقهای حمایت میکند. او این بار با عقبنشینی از مواضع قبلی خود علیه ایران گفته است که ارمنستان کارشکنی میکند اما دولت باکو به دنبال همکاری منطقهای است. علیاف خاطرنشان کرد که این طرح نه تنها برای ثبات بعد از جنگ، بلکه به طور کلی برای توسعه منطقهای در حوزه ما اهمیت خواهد داشت. گفتههایی که به نظر میرسد یک عقبنشینی فاحش نسبت به روزهای گذشته است. عقبنشینی که این فرصت را ایجاد میکند تا به این مساله فکر کرد که به چه علت هر کشور کوچکی در این سالها به فکر تقابل با ایران در منطقه میافتد. در راستای بررسی این مساله «آرمان ملی» گفتوگویی با جلال خوشچهره، تحلیلگر مسائل بینالملل داشته است که در ادامه می خوانید.
به چه علت در سالهای اخیر، کشورهای متعددی در منطقه در مقابل ایران قرار گرفتهاند؟
در سیاست خارجی ایران معمولا دو دیدگاه وجود دارد. یک دیدگاه تجدیدنظرطلبانه و دیدگاه دیگر تعاملگرا بوده است. متاسفانه بخش تجدیدنظرگرا امروز غالب شده و سبب شده تا زمان زیادی را از دست دهیم. همین مساله سبب شده تا یک سیاست تقابلی داشته باشیم. در سالهای اخیر صرفا در شرایط سخت، ایران مجبور شده که تعامل داشته باشد. این تعاملهای محدود و کادربندی شده نیز کمتر آن نتایج مدنظر را به دنبال داشتهاند. این اشتباه سبب شده تا رویکردمان نسبت به کشورهایی که به آنها نیز نزدیک هستیم، امنیتی شود و نتوانیم بهرهمندی اقتصادی داشته باشیم. اشتباه دیگر ما این بوده که نگاهمان به جهان سیاه و سفید بوده و مشخصا این نیز باید تغییر کند. مولفه موثر در این نگاه سیاه و سفید، ارتباط با آمریکا و اسرائیل بوده و همین رویکرد صفر و صدی سبب شده تا حتی با همسایگان خود نیز رابطه خوبی نداشته باشیم. امروز دامنه نفوذ ایران درسوریه، عراق، لبنان، عراق، افغانستان و قفقاز به علت همین سیاستها رو به صعود نیست. نباید نگاهمان اینگونه باشد که از هر کشوری که رابطه نزدیکی با آمریکا دارد، دور شویم. این رویه اشتباه است. نگاه ما در سیاست خارجی باید عرفی
باشد و از نگاه ایدئولوژیک باید فاصله گیریم. نگاه ما باید به همسایگان بر اساس منافع ملی باشد و این رویکرد منفعلانه را باید پایان دهیم. سیاست خارجی ایران نیاز به بازخوانی دارد. رویکرد ما درسالهای گذشته سبب شده تا یک شریک نیز در همسایگی خود نداشته باشیم. امروز که نگاه ما به سمت شرق است نیز دستاوردی نداشتهایم و چین و روسیه ما را متحد خود نمیدانند.
این اشتباه در حوزه قفقاز نیز رقم خورد؟
مشخصا تیره شدن روابطمان با ترکیه و جمهوری آذربایجان به علت همین نگاه سیاه و سفید است. سال گذشته ما در یک اشتباه بزرگ به صورت کامل از جمهوری آذربایجان دفاع کردیم. ادله ما نیز این بود که جمهوری آذربایجان یک کشور مسلمان است اما ارمنستان یک کشور مسیحی است. واقعیت این است که در عالم ژئوپلیتیک، ایدئولوژی کمتر نقش دارد. آنچه که اهمیت دارد، منافع ملی و مصالح ملی است. سال گذشته همان کسانی که از پیروزی جمهوری آذربایجان خوشحال بودند، امروز فهمیدهاند که غفلت کردهاند. آنها از این مورد غفلت کردند که شریک مهم جمهوری آذربایجان، اسرائیل است و از این امر غفلت کردند که شاید نقشهای برای محدود کردن ایران در سر داشته باشند. امروز این خطر وجود دارد که تنها راه زمینی ارتباطی ایران به سمت اروپا، توسط همین کشور مسدود شود. ما مرتکب اشتباه شدهایم. این را از آنجا میتوان فهمید که ما به سوریه و لبنان رفتیم تا اسرائیل را در آن منطقه کنترل کنیم اما اسرائیل امروز از جنوب و شمال در کنار مرزهای ایران است. آیا ما در گذشته نمیدانستیم که اسرائیل و جمهوری آذربایجان رابطه تنگاتنگی دارند؟ امروز، هم روسیه سکوت کرده و هم چین هیچ حرفی
نمیزند، اینها چه شریکها و یا دوستهایی هستند که در مقابل محاصره شدن ایران هیچ حرفی نمیزنند؟ این نشان میدهد که ما باید در سیاست خارجی خود تجدیدنظر کنیم. زمانی که دایره انتخابهای خود را محدود میکنیم، در خلیج فارس حتی یک دوست هم نداریم. آیا امروز قطر و عمان که رابطه خوبی با ایران دارند، کوچکترین حرکتی به نفع ایران انجام میدهند؟ امروز مهمترین پایگاههای آمریکا در قطر مستقر هستند. از سوی دیگر قطر حامی اصلی داعش و طالبان است. امروز چرا ایران باید نگران انتخابات پیشرو در عراق باشد؟ در عراق چه اشتباهی انجام دادهایم که امروز عراق نیز در حال فاصله گرفتن از ایران است. اقلیم کردستان امروز به خود جرات داده است و جلسهای با حضور 300 نفر از سران قبایل عراق تشکیل میدهد تا لزوم ارتباطگیری با اسرائیل را تبیین کند. ایران در مقابل چه کرده است؟ واکنش خاص ما امروز سبب شده تا دولت کوچک و آسیبپذیری همچون باکو، در مقابل ایران قرار گیرد.
ارتباطگیری باکو و اسرائیل از چه زمانی آغاز شد؟
اسرائیل اولین دولتی بود که استقلال جمهوری باکو را به رسمیت شناخت. هفت ماه پس از این اتفاق، باکو نیز اسرائیل را به رسمیت شناخت. اسرائیل از همان زمان فعالیتهای خود را در جمهوری آذربایجان آغاز کرد. چطور ما در آن زمان متوجه نشدیم تا امروز این همه نگرانی وجود نداشته باشد. ما نتوانستیم از قدرت نرم و دیپلماسی خود بهگونهای استفاده کنیم تا جمهوری آذربایجان تبدیل به یک تهدید برای ایران نشود. ما از ظرفیتهای اقتصادی قفقاز به صورت کامل تا به امروز غافل بودهایم. امروز ترکیه بهره بیشتری از اقتصاد ارمنستان دارد تا ایران. ترکیهای که عملا دشمن ارمنستان است.
ارسال نظر