آرمان ملی آنلاین -علیرضا پورحسین: رئیس سازمان انرژی اتمی ایران پس از دیدارش با مدیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی گفت که گفت‌وگوهایی درباره مسائل موجود و آنچه برای توسعه همکاری‌ها است را در دستور کار قرار دادیم و مساله مهم برای ایران و آژانس این است که کل مسائل فی مابین فنی است و مسائل سیاسی و نفوذهای توطئه آمیزی که دشمنان ایران برای پیشبرد برنامه هسته‌ای ما اعمال می‌کنند را آژانس مدنظر ندارد و از آن تاثیرپذیری ندارد. رئیس سازمان انرژی اتمی تاکید کرد که مطلب مهمی که آقای گروسی چندین بار در ملاقات و گفت‌وگوها گفتند این است که هیچ انحرافی در برنامه‌های هسته‌ای ایران مشاهده نکردند و ایران طبق معاهدات و ضوابط، فعالیت‌های هسته‌ای‌اش در حال انجام است. همچنین اسلامی گفت که به سوالات آژانس به صورت کامل پاسخ دادیم و بخش‌هایی از آنها باقی مانده که مربوط به مسائل بسته شده گذشته است که قبلا به آنها پرداخته شده است و امروز تفاهم کردیم که این موارد را خاتمه دهیم. در راستای بررسی این صحبت‌ها و سفر رافائل گروسی به تهران، «آرمان ملی» گفت و گویی با
دیاکو حسینی، تحلیلگر ارشد مسائل سیاست خارجی داشته است که در ادامه می‌خوانید.
با توجه به نشست خبری روز گذشته گروسی و اسلامی و تاکید بر اینکه تفاهم شده است تا اختلافات حل و فصل شود، جلسه آتی شورای حکام با چه دستور کاری پیش خواهد رفت؟
ایران در روزهای اخیر از سفر گروسی به تهران استقبال خوبی کرد و لحن صحبت‌ها نیز روز گذشته نشان داد که ایران علاقه‌مند است تا از تعمیق تنش میان و آژانس خودداری کند. امروز مسئولان دولت به خوبی می‌دانند که افزایش تنش‌ها در آستانه از سرگیری مذاکرات به هیچ وجه نمی تواند به نفع رویه دیپلماتیک باشد و یک تنش فنی میان ایران و آژانس به سرعت به یک مساله سیاسی بدل می‌شود و به اهرم فشاری در دستان طرف‌های غربی بدل می‌شود تا از آن علیه ایران استفاده کنند. به همین علت در داخل ایران اراده بسیار قوی وجود دارد تا اختلافات ایران و آژانس در چهارچوب مسائل فنی حل و فصل شود و جنبه سیاسی پیدا نکند. هنوز طرف‌های غربی در این خصوص موضع خاصی نگرفته‌اند اما مشخصا آنها نیز به سمتی نمی‌روند که فضای مذاکرات احیای برجام خدشه دار شود. ایران بعید به نظر می‌رسد در جلسه آتی شورای حکام با شرایط دشواری مواجه شود اما آنچه که در وین رخ می‌دهد می‌تواند مستقیما بر ادامه همکاری ایران و آژانس بین المللی انرژی اتمی تاثیرگذار باشد. نگاه حاکم بر اتمسفر شورای حکام نیز به همین مسائل بستگی دارد پس در حال حاضر مذاکرات وین به نظر می‌رسد اولویت تمامی طرف ها
باشد.
آیا این احتمال وجود دارد که طرف‌های برجام به سمتی حرکت کنند تا طبق توافق ایران و آژانس، آنها نیز به دنبال یک توافق موقت با ایران گام بردارند؟
شاید برای اینکه در خصوص توافق موقت صحبت شود نیاز باشد تا روز هشتم آذر صبر کرد اما مشخصا علت اینکه این مطلب در آمریکا و از زبان اروپایی‌ها مطرح شده است به این علت است که امیدها در خصوص احیای برجام در میان طرف‌های غربی کاهش پیدا کرده است و این مسیر را ترسیم کرده‌اند تا پلی به سمت توافق نهایی ایجاد شود. این برداشتی است که در غرب وجود دارد و در راستای این است که مذاکرات بار دیگر با بن بست مواجه نشود. باید توجه داشت که این ایده با وجود اینکه ممکن است ایراداتی داشته باشد اما گزینه‌ای است که می‌تواند در این برهه زمانی گره گشا باشد. اگر توافق موقت بتواند شرایطی برای احیای برجام در آینده مهیا کند، می‌تواند انتخاب خوبی در راستای عدم به بن بست رسیدن گفت و گوها باشد. امروز برای ایران و طرف‌های غربی راه‌حل دیگری جز رایزنی و مذاکره وجود ندارد و نمی‌توان انتخاب دیگری داشت. این یک ضرورت است که باید در دستور کار قرار گیرد. توافق موقت در صورتی می‌تواند موثر باشد که چشم انداز روشنی در خصوص آن وجود داشته باشد. توافق موقت باید به عنوان یک پل ارتباطی با توافق نهایی عمل کند و خارج از این کارکرد نباشد. چشم انداز توافق موقت
باید این باشد که در میان مدت توافق نهایی شکل گیرد و مسائل مربوط به برنامه هسته ای ایران حل و فصل شود. توافق موقت زمانی می‌تواند نتیجه بخش باشد که عمر آن کوتاه و معین باشد. توافق موقت باید ابزاری باشد تا به طرفین فرصت دهد تا اختلافات عمیق خود را حل کنند. از سوی دیگر نیاز است تا این توافق موقت به صورت متوازن شکل گیرد. در صورتی می‌توان به سمت حل اختلافات بعدی رفت که در توافق موقت، طرفین اهرم‌های فشار خود را کنار گذارند. رسیدن به این مرحله و اعمال توازن در توافق موقت به علت اینکه بی‌اعتمادی میان ایران و آمریکا وجود دارد، کار سختی است. باید توجه داشت که توافق موقت در ظاهر آسان است اما دسترسی به آن سخت است. توافق موقت زمانی برای ایران خوب است که مشخص شود در کوتاه مدت نمی‌توان به توافق رسید. توافق موقت می‌تواند یک گزینه تسهیل‌گر باشد.
به چه علت توافق در کوتاه مدت ممکن است دور از دسترس باشد؟
طرف‌های غربی به علت شناختی که از تیم مذاکره کننده جدید ایران دارند، تصور می‌کنند که توافق سخت باشد. غربی‌ها در گذشته با این تیم مذاکره کننده ایرانی رایزنی کرده‌اند و نتیجه ای حاصل نشده است. امروز نیز که همان افراد در ایران قصد مذاکره دارند، رسیدن به توافق را در میان غربی‌ها سخت جلوه می‌دهد. از سوی دیگر مواضع و شروط ایران نیز به گونه‌ای است که مذاکرات را شاید سخت کند. مواضع رسانه‌ای معاون سیاسی وزیرخارجه نیز در این عرصه نقش داشته است. اگر این مواضع در میز مذاکرات نیز تکرار شود، رسیدن به توافق را سخت می‌کند زیرا دولت آمریکا نمی‌تواند آنها را اجرایی کند.
ارسال نظر