توافق موقت در دسترس؛ -FATF گام بعدی باشد

آرمان ملی آنلاین - علیرضا پورحسین: هفتمین جلسه مذاکرات احیای برجام روز هشتم آذر ماه در وین آغاز شد که به گفته برخی از طرفین برجام نتایج امیدوارکننده‌ای داشته‌است و مسیر را برای احیای برجام هموار کرده است. نشستی که به نظر می رسد در آن آمریکا پذیرفته است علاوه برتحریم‌های صنعتی و اقتصادی، تحریم علیه تعدادی از نهادهای ایرانی را لغو کند و ایران نیز در مقابل پذیرفته است تا اصول شش دور مذاکرات قبلی حفظ شود. امری که تا پیش از این احتمال آن کم دانسته می‌شد. مجموعه این اتفاقات سبب شده است تا بسیاری از کارشناسان توافق را نزدیک دانسته و احتمالا احیای برجام در سال 2022 به موجب توافق اولیه صورت گیرد. در راستای بررسی ابعاد مختلف دور هفتم مذاکرات احیای برجام، «آرمان ملی» گفت‌وگویی با علی بیگدلی، تحلیلگر مسائل بین‌الملل داشته است که در ادامه می‌خوانید.
موضع‌گیری‌های مثبت در خصوص دور هفتم مذاکرات احیای برجام را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
دور هفتم مذاکرات احیای برجام روند بسیار خوبی داشت و مشخص شد که ایران سطح انتظارات خود را با وجود این که می خواهد بسیاری از تحریم ها لغو شوند، کاهش داده است و این نشان می‌دهد که توافق در خصوص برجام بسیار محتمل است. با وجود این که مقامات ایران عنوان می کردند که شش دور مذاکرات قبلی را قبول ندارند اما یک دیپلماسی نرم در پیش گرفتند که می توان نشانه‌های آن را در صحبت‌های معاون سیاسی وزیرخارجه نیز مشاهده کرد که عنوان کرده‌است که شش دور مذاکرات قبلی نکات مثبتی نیز دارد.
آینده مذاکرات را چگونه پیش بینی می‌کنید؟
ایران با یک تیم پرجمعیت به مذاکرات رفته که یک اتفاق خاص بود. در واقع آنجا می‌خواهند تشکیل جلسه بدهند و لحظه به لحظه آقای باقری آن‌‌ها را در جریان مذاکرات قرار دهد و این نشان می‌دهد که ایران تمایل دارد مشکل مذاکرات را حل بکند و یک سروسامانی به این شرایط بدهد. شاید چگونگی آن خیلی مهم نباشد ولی به نظر می‌رسد که سر یک اصولی به توافق می‌رسند، ولی در جزئیات احتیاج به ادامه مذاکرات وجود دارد. با توجه به این که آمریکا و اروپا به جهت ضیق وقت ایران را تحت فشار قرار داده‌اند. از این جهت باید هیات ایرانی مراقب باشد. ما شرایط مناسبی نداریم، در داخل با مشکلات شدید اقتصادی، اجتماعی و گسل‌های عمیق دولت و ملت مواجه هستیم. از طرف منطقه‌ای حلقه‌های نظامی ما را در فشار بیشتری قرار داده‌اند و بنابراین با توجه به این شرایط به نظر می‌رسد ایران هیچ راهی جز مذاکره کردن ندارد و خودش را آماده کرده بود. اگر اظهارنظر‌های متعارضی نیز وجود دارد به علت نگاه به داخل است. این که آقای باقری کنی گفته همه تحریم‌‌ها را باید بردارند، به خاطر این است که یک آرامشی به درون کشور بدهند. آن‌‌ها که دیروز می ‌گفتند هر کسی مذاکره کند خائن است، الان متصدی امور شده‌اند و به این نتیجه رسیده‌اند که کار خیلی آسان و راحتی نیست. بنابراین باید تن به خیلی از موارد بدهند. به نظرم آن‌‌ها راهی جز مذاکره ندارند و هیچ کشور دیگری و حتی چین و روسیه هم نمی‌توانند به اقتصاد بیمار و در حال احتضار ما کمکی کنند. مرحله اول ممکن است آن تحریم‌های زیر برجام را بردارند. با این اتفاق گشایشی می‌‌شود برای فروش نفت و باز کردن شبکه بانکی به سمت تجارت ایران که این هم خودش نیازمند این است که FATF را تصویب کنند و حالا نوبت این اقدام است. از طرف دیگر سیستم بانکی ما شرایط مطلوبی ندارد و بانک‌‌های دنیا آمادگی ندارند با شبکه بانکی ما ارتباط برقرار کنند. همچنین باید به سمتی برویم که کارشناسان آژانس وارد ایران شوند و تعامل صورت گیرد. مذاکرات باید سر و صورتی بگیرد تا دیوار‌های سنگی برداشته شود. مشخصا مذاکرات ادامه خواهد داشت و اگر ما با مهارت و آگاهی با موازین دیپلماتیک وارد مذاکره شویم، باید سر یک اصولی به توافق برسیم و در مورد جزئیات می‌توانیم در آینده ادامه بدهیم. اگر رایزنی‌ها با شکست همراه شود، شورای حکام علیه ما قطعنامه صادر می‌کند و پرونده ما به شورای امنیت می‌رود. بنابراین اگر تیم ما شرایط را درک بکند باید به یک توافق اصولی با طرف‌های برجام رسد.
پس با این وجود می‌توان رسیدن به توافق در ابتدای سال 2022 را محتمل دانست؟
با وجود انعطاف خوبی که ایران از خود نشان داده است این احتمال زیاد است. آن‌ها نمی‌خواستند موفقیت برجام به روحانی برسد. از روز گذشته دو کارگروه هسته‌ای و رفع تحریم‌ها تشکیل شده‌است که طرفین را به توافق نزدیک‌تر می‌کند. در ابتدا حدود تحریم‌ها باید مشخص شود که به نظر می‌رسد در این مسیر آمریکا نیز پذیرفته است تحریم چند نهاد مهم ایران لغو شود تا دولت سیزدهم نیز برای خود دستآوردی داشته باشد. از سوی دیگر آمریکا مشخصا تحریم‌های اقتصادی را لغو خواهد کرد و این می‌تواند یک فرصت خوب برای ایران باشد تا از گرفتاری‌های اقتصادی فاصله گیرد و به زندگی مردم سامان دهد. ایران نیز باید بر همین تحریم‌های اقتصادی تمرکز کند زیرا نیاز اصلی کشور همین موارد است. فضای داخلی کشور با آزاد شدن فروش نفت آرام می‌شود و باید این امتیاز را هرچه سریع‌تر به‌دست آوریم. آمریکا نمی‌تواند برخی تحریم‌ها را لغو کند و نباید وقت خود را در آن خصوص تلف کنیم. گام آخر نیز شاید گفت‌وگوهای منطقه‌ای باشد که در صورت توافق در آن شاید برجام نیز عمر بیشتری داشته باشد. مهم این است که ایران محتاطانه در مذاکرات پیش رود اما سرعت لازم را نیز داشته باشد تا هم امتیازات لازم را کسب کند و هم مسائل فنی را مورد توجه قرار دهد.