مطالبه زنان از دولت امنیت اجتماعی است

آرمان ملی آنلاین - این اظهارات بهانه‌ای شد تا مطالبات اصلی زنان و دختران جامعه از دولت و مجلس دوباره مطرح شود. «آرمان ملی» برای تحلیل و بررسی مهم‌ترین مطالبات زنان از دولت و مجلس با زهرا نژادبهرام، فعال حوزه زنان گفت‌وگو کرده است. نژاد بهرام در این زمینه معتقد است: «مهم‌ترین مطالباتی که زنان از دولت آقای رئیسی دارند حول سه محور مهم است. نخست ایجاد امنیت اجتماعی برای زنان و دختران ایرانی، دو ایجاد فرصت‌های شغلی برای زنان جویای کار است. این در حالی است که میزان بیکاری در بین زنان تحصیلکرده نسبت به مردان دو برابر است که این وضعیت نیازمند برنامه‌ریزی و تدبیر جدی است. این وضعیت به خصوص درباره زنان سرپرست خانوار و زنان خود سرپرست صدق می‌کند و سوم اینکه دولت در این جراحی اقتصادی که آغاز کرده باید تسهیلات ویژه رفاهی و خدماتی برای زنان سرپرست خانوار در نظر بگیرد تا بتوانند با این شرایط زندگی را ادامه بدهند.» در ادامه ماحصل این گفت‌وگو را می‌خوانید.

مهم‌ترین مطالبات زنان از دولت سیزدهم و مجلس یازدهم چه بود؟ آیا دولت و مجلس در زمینه تحقق مطالبات زنان اقدامات قابل قبولی انجام داده‌اند؟

مجلس شورای اسلامی در سال سوم خود قرار دارد. با این وجود در طول این سه سال با کاستی‌هایی در زمینه نمایندگی مطالبات زنان مواجه بوده‌ایم و این مجلس نتوانسته به صورت جدی مطالبات زنان را پیگیری کند. از سوی دیگر رویکردی که مجلس در پیش گرفته باعث به وجود آمدن چالش‌های جدیدی در حوزه زنان شده است. انتظار ما این بود که در این دولت لایحه کرامت و امنیت زنان که از دولت گذشته باقی مانده بود و در شرایط کنونی بیش از یک سال از عمر آن می‌گذرد به نتیجه برسد که متأسفانه این اتفاق رخ نداده است. این در حالی است که برخی اتفاقات که در تهران و برخی شهرستان‌ها درباره زنان رخ داد این مطالبه را برای زنان جامعه جدی‌تر نیز کرده است. دولت و مجلس همسو هستند و به همین دلیل راحت‌تر می‌توانند در زمینه چنین لوایحی تصمیم‌گیری کنند. این در حالی است که این اتفاق هنوز رخ نداده و دولت و مجلس در این زمینه به یک تصمیم نهایی نرسیده‌اند.کار حتی به جایی رسید که جمعی از فعالان زنان به خانم خزعلی به عنوان معاون رئیس‌جمهور در امور زنان نامه سرگشاده نوشتند و خواستار این شدند که در این زمینه اقدامات جدی صورت بگیرد.

یکی از مهم‌ترین مطالبات زنان در سال‌های اخیر موضوع اشتغال بوده است. دولت سیزدهم در این زمینه چه عملکردی داشته است؟

هنگامی که بحران کرونا در ایران شکل گرفت پیامدهای مختلفی در زمینه اقتصادی، اجتماعی و روحی روانی برای مردم کشور داشت. براساس آنچه وزارت کار در این دوران اعلام کرده است بیشترین بیکاری در حوزه اقتصادی در زمان بحران کرونا مرتبط با زنان بوده و بسیاری از زنان در این مدت کار خود را از دست دادند. از سوی دیگر کرونا حوزه‌های اقتصادی مرتبط با زنان را نیز تعطیل کرد. زنان زیادی در بخش خدمات مشغول به کار بودند که در بحران کرونا این مشاغل متوقف شدند یا از بین رفتند. با این وجود پس از فروکش کردن بیماری کرونا در کشور انتظار این بود که دولت توجه جدی به موضوع اشتغال زنان به خصوص زنانی که در دوران کرونا شغل خود را از دست داده بودند داشته باشد که تاکنون چنین اتفاقی رخ نداده. نکته جالب این است که لوایحی در مجلس شورای اسلامی مطرح می‌شود که برخلاف وضعیت اشتغال زنان است. یکی از مهم‌ترین این لوایح که می‌تواند آسیب‌های جدی به شغل زنان بزند طرح صیانت از فضای مجازی است. در شرایط کنونی اغلب مشاغل مرتبط با زنان در فضای مجازی صورت می‌گیرد و به همین دلیل اگر برای فضای مجازی محدودیت ایجاد شود بسیاری از زنان یا شغل خود را از دست می‌دهند یا اینکه با چالش‌های جدی مواجه می‌شوند. بسیاری از زنان در فضای مجازی به صورت خوداشتغالی مشاغلی را برای خود تعریف کرده‌اند و تلاش می‌کنند در این زمینه دغدغه‌های شغلی خود را مرتفع کنند.

یکی از چالش‌های اصلی زنان در سال‌‌های اخیر مسائـــل مرتبط با امنیت اجتماعــی و برخوردهایی بود که از سوی برخی ضابطین با زنان در خیابان و اماکن عمومی انجام می‌شد. آیا در این زمینه مجلس و دولت اقدامات موثری انجام داده‌اند؟

این موضوع یکی از موضوعات مهمی است که در شرایط کنونی به مطالبه اصلی زنان جامعه تبدیل شده است. به عنوان مثال اتفاقی که در پارک پردیسان یا در لواسان رخ داد اتفاقاتی بود که جامعه زنان را نسبت به تکرار چنین برخوردهایی در اماکن عمومی نگران کرده است. به همین دلیل انتظار جامعه زنان از دولت آقای رئیسی این بود که در زمینه تأمین امنیت اجتماعی درباره زنان فعالیت بیشتری را انجام بدهد و بتواند در این حوزه نیز گام‌های موثری بردارد. یکی از مهم‌ترین مسائلی که زنان جامعه به دنبال آن بودند جمع‌بندی لایحه امنیت زنان بود که متأسفانه در مجلس مسکوت باقی‌مانده و دولت نیز پیگیری‌های لازم را در این زمینه انجام نمی‌دهد. امروز43 سال از عمر انقلاب اسلامی می‌گذرد و مسئولان در طول این سال‌ها در ساختار اداری و بوروکراتیک کشور فعالیت کرده‌اند. همه مطالعات و پژوهش‌ها نیز صورت گرفته و امروز به زمان عمل و اقدام رسیده‌ایم. مهم‌ترین و کلیدی‌ترین خواسته‌های زنان در کلانشهرها و شهرهای کوچک کاملأ مشخص است و موضوع جدیدی به آن اضافه نشده است. قرار نیست مطالبات جدیدی مطرح شود، بلکه قرار است بر اساس مطالعات و پژوهش‌هایی که در طول این سال‌ها صورت گرفته راهکارهای عملی در دستور کار قرار بگیرد. ممکن است برای یک دولت موضوع اشتغال زنان در اولویت قرار داشته باشد و از سوی دیگر این احتمال وجود دارد که برای دولت دیگری مدیریت زنان در اولویت‌های نخست قرار داشته باشد. البته این نکته به معنای این نیست که بقیه اولویت‌ها فراموش شود.

یکی دیگـــر از موضوعاتی که در زمینه زنان در سال‌های اخیر مورد توجه قرار گرفته موضوع کودک همسری است. در این زمینــه رویکرد دولت به چه صورت بوده است؟

موضوع کودک همسری در دولت گذشته به صورت جدی مورد توجه قرار گرفته بود. این در حالی است که مسائل اقتصادی می‌تواند در این زمینه تأثیرگذار باشد و آمار کودک همسری را در جامعه افزایش بدهد. واقعیت این است که در سه ماه ابتدایی امسال موضوع کودک همسری در جامعه با رشد همراه بوده است. به همین دلیل لازم است که دولت از طریق لوایحی که به مجلس می‌فرستد و از سوی دیگر طرح‌هایی که در مجلس در این زمینه مطرح می‌شود از افزایش میزان کودک همسری در کشور جلوگیری شود. ما به استحکام، حرمت و ایجاد بسترهای لازم برای رشد فرزندان ایمان داریم و جزئی از اصول فکری مردم ایران است. در چنین شرایطی انتظار این است که کودکان بتوانند به راحتی ادامه تحصیل بدهند و رشد طبیعی خود را در زمینه مختلف داشته باشند. امروز ما شاهد این موضوع هستیم که مشکلات اقتصادی که در خانواده‌ها وجود دارد با توجه به شرایط فرهنگی برخی مناطق کشور باعث شده که میزان کودک همسری در این مناطق افزایش داشته باشد. بر اساس آمارهایی که منتشرشده میزان کودک همسری در سال1399 و بهار1400 در مناطق مختلف کشور افزایش پیدا کرده است. سؤال اینجاست که بر چه اساس و مبنایی برخی خانواده‌ها را به کودک همسری تشویق می‌کنند درحالی‌که این دختران سرمایه اجتماعی و مادران فردای جامعه هستند. این نکته نشان می‌دهد که ما در مقوله توجه به خانواده ضعیف عمل کرده‌ایم. چرا باید دختری که در سن کودکی قرار دارد و هنوز با چالش‌های زندگی به‌صورت جدی مواجه نشده در موقعیت ازدواج قرار داده شود. در خانواده هم مادر باید نقش خود را درک کند و هم پدر باید بداند چه وظایفی بر عهده‌اش است. چطور یک کودک ده‌ساله می‌تواند چنین درکی از وضعیت خانواده و نقش خود به‌عنوان همسر و مادر داشته باشد. در قانون به‌صراحت عنوان‌شده سن ازدواج دختران باید14 سال باشد. این در حالی است که ما با چنین رویکردهایی قانون را نیز زیر پا گذشته‌ایم.

دیدگاه شما درباره اظهــــارات بانکی‌پور نماینده اصفهان درباره ازدواج بین‌المللــــی دختران ایرانی چیست؟

این اظهارنظر از سوی این نماینده مجلس با واکنش افکار عمومی جامعه مواجه شده است. اظهاراتی غیرقابل قبول که خوشبختانه با واکنش فراکسیون زنان و برخی از نمایندگان دیگر مجلس نیز مواجه شده است. این اظهارات بدون در نظر گرفتن ظرفیت‌ها، منافع و امنیت ملی و هویت و کرامت زن ایرانی عنوان شده است. تجرد دختران موضوع عجیبی نیست و نیازمند تدبیر بیشتر مسئولان است. شرایط به شکلی نیست که چنین اظهاراتی درباره این موضوع مطرح شود که کرامت انسانی دختران ایرانی را مخدوش کند. نکته جالب این است که به‌رغم واکنش‌های افکار عمومی و نمایندگان مجلس نسبت به این اظهارات اما همچنان نماینده‌ای که چنین دیدگاهی را مطرح کرده روی موضع خود پافشاری می‌کند.

مهم‌ترین مطالباتی که در شرایط کنونی زنان از دولت دارند چیست؟

مهم‌ترین مطالباتی که زنان از دولت آقای رئیسی دارند حول سه محور مهم است. نخست ایجاد امنیت اجتماعی برای زنان و دختران ایرانی، دو ایجاد فرصت‌های شغلی برای زنان جویای کار است. این در حالی است که میزان بیکاری در بین زنان تحصیل‌کرده نسبت به مردان دو برابر است که این وضعیت نیازمند برنامه‌ریزی و تدبیر جدی است. این وضعیت به خصوص درباره زنان سرپرست خانوار و زنان خود سرپرست صدق می‌کند و سوم اینکه دولت در این جراحی اقتصادی که آغاز کرده باید تسهیلات ویژه رفاهی و خدماتی برای زنان سرپرست خانوار در نظر بگیرد تا بتوانند با این شرایط زندگی را ادامه بدهند. از همه مهم‌تر اینکه انتظار ما از دولت و مجلس این است که هر چه زودتر لایحه امنیت و کرامت زنان را در دستور کار قرار بدهند تا بتوان مبنایی برای جرم انگاری درباره خشونتی که علیه زنان صورت می‌گیرد ایجاد شود. براساس آمارهای رسمی که پزشکی قانونی ارائه کرده میزان خشونت خانگی و نزاع‌های خانوادگی افزایش پیدا کرده که دولت باید نسبت به این موضوع اهتمام جدی داشته باشد.