طرفین اراده احیای برجام را دارند
داریوش قنبری - استاد دانشگاه
آرمان ملی آنلاین - سفر اخیر جوزف بورل، دوباره امیدها را نسبت به احیای برجام زنده کرده و با توجه به شرایط کلی نظام بینالملل هم منطقی این است که در راستای احیای برجام اقداماتی از سوی دو طرف صورت بگیرد. با توجه به بحران اوکراین و نیاز غرب به انرژی نمیشود که اروپاییها و آمریکا همزمان هم نفت روسیه را تحریم کنند و هم نفت کشورهایی مانند ایران و به اینکه به نوعی بحران را مدیریت کنند، نیاز دارند تا مشکلشان را حل کنند. بنابراین به نفع جهان غرب و آمریکاست که به نوعی به سمت احیای برجام حرکت کنند و سفر بورل هم در همین راستا قابل ارزیابی است اما مشخص نیست که واقعا بورل تا چه حد با آمریکاییها در اینباره هماهنگ کرده چون واقعیت این است که آسیب پذیری اروپا نسبت به آمریکا در بحث تحریم منابع انرژی روسیه خیلی بیشتر است و به همین دلیل آنطور که انتظار میرفته اروپاییها نتوانستهاند تابهحال از منابع انرژی روسیه چشم بپوشند. به هر حال منافع تا حدود متضادی در بحث تحریم انرژی روسیه برای آمریکا و اروپا وجود دارد در شرایطی که آمریکا نیاز چندانی ندارد، اتحادیه اروپا بهشدت نیازمند است و باید دید کاری که بورل دارد انجام میدهد، از قبل با آمریکاییها هماهنگیهای لازم را صورت داده یا خیر. اما آنچه هست، تغییر مکان مذاکرات از وین به یکی از کشورهای حاشیه خلیج فارس است که از این رو به نظر میرسد به احتمال زیاد هماهنگیهایی از طرف بورل با آمریکا انجام شده. قطریها رابطه خیلی خوبی با آمریکا دارند و از متحدان غیرعضو ناتوی آمریکا به حساب میآیند و جزو معدود کشورهای جهان هستند که در خارج از ناتو با آمریکا اتحاد دارند. آمریکاییها نیز اعتماد خاص و ویژهای نسبت به قطر دارند. از طرف دیگر ایران هم در مقایسه با سایر کشورهای حوزه حاشیه جنوب خلیج فارس روابط نسبتا بهتری با دو کشور قطر و عمان دارد. به هر حال انتخاب قطر نشان میدهد که از قبل نوعی توافق ضمنی صورت گرفته و بورل رایزنیهای لازم را احتمالا با آمریکاییها برای احیای برجام انجام داده است. درکل امید بهاینکه راهکار میانهای در نظر گرفته شود که خواستههای حداقلی دو طرف را برآورده کند، زیاد به نظر میرسد و میتوان براساس خواستههای حداقلی به یک تفاهمی در شرایط فعلی رسید. به هر حال تفاهم در این شرایط هم به نفع غرب است و هم به نفع ایران. با توجه به ظرفیتهایی که در ارتباط با تصاحب بازارهای انرژی ایران در چین و هند توسط روسها به گوش میرسد که البته از صحت و سقم آن چندان مطمئن نیستم، اما این احتمال هم وجود دارد که چنین اتفاقی بیفتد حتی اگر خبر غیرموثقی باشد و به نفع ایران است که در شرایط فعلی وارد معاملات نفتی با اروپاییها شود. یک توافق میتواند منافع دو طرف را در شرایط فعلی داشته باشد. از این رو به نظر میرسد که طرفین دوباره دارند تلاش میکنند که توافق احیا شود. با بحرانی که در ارتباط گزارش آژانس پیش آمد، نشان میدهد که طرفین یعنی هم ایران و هم کشورهای اروپایی و آمریکا به عنوان طرف مقابل، دنبال احیای برجام هستند و دوباره عزم و اراده خودشان را در قالب ازسرگیری مذاکرات برای رسیدن به یک توافق دارند نشان میدهند و امیدواری بیشتری با این سفر ایجاد شده است. هرچند اینکه دورنمای یک توافق به چه صورت روشن باشد، مهم است و قطعا بحث خاموش کردن دوربینهای آژانس به این دلیل بوده که ایران بخواهد فشار بیشتری وارد کند و قدرت چانه زنی خود را برای مذاکرات افزایش دهد. از این رو خاموش کردن دوربینها را به معنی خداحافظی ایران با برجام ارزیابی نمیکنم و این را به نوعی ابزاری برای چانه زنی میدانم و معتقدم در چارچوب توافق با طرف مقابل این موضوع قابل حل خواهد بود. بحث پیام دی نیز که قبلاهم مطرح شده بود، قابل بحث است. از این رو در یک چارچوب کلیتری که برای مذاکرات ترسیم شود و عزم و اراده طرفین را برای حل مسائل باقیمانده نشان دهد، این موضوع نیز قابل حل است.
ارسال نظر