امروز اولویت بازسازی اقتصاد است

بحران اجتماعی کنونی در جامعه ریشه در چه مسائلی دارد؟

کیفیت زندگی و سلامت شهروندان منوط به رعایت حقوق شهروندی آنهاست. بدون تردید افرادی که حقوق شهروندی آنها پاس داشته شود و کرامتشان مورد تکریم قرار بگیرد از آسیب‌ها مصون هستند. برخورداری از محیطی سالم و شاداب شهری از جمله مهم‌ترین مولفه‌های شهروند سلامت است. متغیرهای سلامت اجتماعی و شاخص‌های مختلف آن در بستر شهر متجلی خواهد شد. اگر ایران رتبه100 را در بین کشورهای جهان در زمینه سلامت اجتماعی دارد و یا47 درصد شهروندان در تهران دچار اختلال سلامت روان هستند نشان دهنده این است که ما در زمینه حقوق شهروندی و مسائل اجتماعی خوب عمل نکرده‌ایم. گفته می‌شود ایران در بین کشورهای خاورمیانه بیش‌ترین مصرف کننده داروهای ضدافسردگی و اضطراب را دارد. بدون تردید این وضعیت مولود یک سلسله تصمیم‌ها و کوتاهی‌هایی است که در گذشته رخ داده است. در شرایط کنونی شهروندان به چشم خود می‌بینند که چگونه بافت محلات شهری توسط سوداگرانی که فقط پول را می‌شناسند بدون لحاظ هیچ مبنای علمی شخم‌زده می‌شود و رابطه شهر با طبیعت و هویت خود قطع می‌شود. امروز وضعیتی که برخی مدیران به وجود آورده‌اند به افزایش بیماری‌های روانی در جامعه منجر شده است. به همین دلیل باید در این سیاست‌ها تغییر ایجاد شود. واقعیت این است که تحولات داخلی و پیرامونی کشور ما در سال‌های اخیر کشور را در شرایط حساس و ویژه قرار داده است و یقینا تنها درک و تبیین واقع‌بینانه این وضعیت ما را در جهت دفاع از آرمان‌های بلند انقلاب اسلامی یعنی استقلال، آزادی و حفظ نظام یاری می‌رساند.

آیا این شرایط ویژه و حساس درک شده و مسئولان برای عبور از این مرحله راهکار کاربردی ارائه داده‌اند؟

من معتقدم رخداد هرگونه خطا و لغزشی در این شرایط از سوی نیروهای سیاسی یا بخشی از حاکمیت می‌تواند به فاجعه‌‌ای منجر شود که هیچ ایرانی شرافتمند و آزاده‌ای، خواهان آن نیست. از یک طرف همه ما شاهد سرمایه‌گذاری پلید آمریکا، رژیم صهیونیستی، وهابی‌ها و معاندین نظام و کیان در کشورما هستیم. از طرف دیگر اکثریت مردم که آسیب‌های فراوانی از تحریم‌های ظالمانه آمریکا، از سوءمدیریت‌ها و کوتاهی‌های برخی مدیران، از ناتوانی مجلس در قانون‌گذاری و اعمال نظارت، ایراد اتهامات گوناگون علیه مسئولان و رانت‌خواری و تبعیض و فساد و تندروی‌ها در جامعه و به کار نگرفتن جوانان در اعمال حاکمیت به این باور رسیده‌اند که گویا صدای آنان در مراکز تصمیم‌گیری شنیده نمی‌شود و گرانی و بیکاری و تورم روزافزون خواهد بود. بی‌تردید راه برون‌رفت از این وضعیت حساس و ویژه، جز با اصلاح سیاست‌ها و اولویت بودن اقتصاد ایران و ایرانی و اعطای کامل حقوق شهروندی عموم هموطنان و اقوام غیور ایرانی و اعتمادسازی در سطح ملی و بین‌المللی ممکن نیست. تقویت مشروعیت مردمی نظام تنها از طریق تجدیدنظر در روش‌های ناکارآمد بخش‌هایی از حاکمیت میسر است. بار دیگر هشدار می‌‌دهم که مخالفان اعطای کامل حقوق شهروندی ملت به کار گرفتن جوانان در اعمال حاکمیت باید شرایط خطیر کنونی را دریابند و برای مقابله با بحران‌های داخلی و تهدیدها و دسیسه‌های خارجی راهی جز برانگیختن همراهی مردم وجود ندارد.

آیا اراده‌ای در این زمینه وجود دارد؟

اعتمادسازی در عرصه داخلی و تکیه بر راهبرد بازدارندگی سیاسی در عرصه سیاست خارجی و به نتیجه رساندن برجام، راهگشای خروج کشور از مشکل و هدایت آن به سوی آینده‌ای روشن‌تر است. متذکر می‌شوم دیگر امکان اینکه بخش‌هایی از حاکمیت بدون توجه به اخطار و نصایح دلسوزانه و اعتراض گرو‌ه‌ها و جوانان بخواهند همچون گذشته مطابق میل و سلیقه خود عمل کنند وجود ندارد و متذکر می‌شوم نفی حقوق و مطالبات بحق مردم جز کاهش وحدت ملی آسیب‌پذیری کشور در برابر تهدیدهای خطیر کنونی نتیجه نخواهد داشت. چکیده‌های واقعی انقلاب و دلسوزهای راستین ملک و ملت نمی‌توانند بیش از این شاهد ناامیدی و ناآرامی باشند. ما در انقلاب با مردم عهد و پیمان بسته‌ایم که از حقوق آنها دفاع کنیم و در این مسیر از هیچ تلاشی دریغ نکرده و چون راه نجات کشور را عبور از این وضعیت خطیر می‌دانیم تمام تلاش‌مان را در این مورد به کار خواهیم بست. ریشه و علّت اصلى ناآرامی‌هاى اخیر و آن‌چه طی سال‌هاى گذشته منجر به برخی نارضایتی‌ها شده، بیکارى و گرانى است و ریشه این بیکاری و گرانی نیز تحریم‌هاى خارجى و ناکارآمدى برنامه‌های‌اقتصادی است. همچنین باید بگوییم برخی قوانین بى‌کیفیت و فاقد ضمانت اجرا علت اصلى عدم سرمایه‌گذارى و جذب سرمایه و فرار سرمایه‌هاى مالى و انسانى و کاهش رشد اقتصادى است و آنچه درنتیجه تمامی شرایط پیش‌رویمان قرار گرفته، بیکارى و گرانى است. تنها راه‌حل مشکلات و خنثى شدن توطئه‌هاى داخلى و خارجى ثروتمند شدن مردم از طریق اصلاح قوانین با رویکرد تولید کالا و خدمت با سه ویژگى اساسی کیفیت بهتر، کمیت بیشتر و هزینه کمتر نسبت به رقبا در رقابت سالم است. همه ایرانیان از اینکه درآمد سرانه مردم کاهش یافته و تورم و گرانی بیداد می‌کند، ناراحت هستند. به همین دلیل راه نجات کشور را عبور از این وضعیت با مشارکت موثرتر مردم و نیز تعاملات بین‌المللی در ریسک و توانمندی و شجاعت مسئولین باید جست وجو کرد. با توجه به مشترکات فرهنگی و جغرافیایی بین جمهوری اسلامی ایران و کشورهای پیرامون، لازم است بهره‌برداری از منابع مشترک نظیر منابع آب، نفت، گاز و ذخایر دریایی بین ایران و کشورهای همجوار در اولویت قرار گیرد. دستگاه سیاست خارجی کشور، با اتخاذ دیپلماسی فعال، دوجانبه، چندجانبه و بین‌المللی و ارتباط مستمر و نزدیک با کشورهای جهان، از دگردیسی‌های سریع تغییرات اجتماعی و سیاسی اخیر در جهان، نهایت بهره برداری را به عمل آورد.

چگونه می‌توان در شرایط کنونی حقوق شهروندی را رعایت کرد و به سمتی حرکت کرد که مطالبات اجتماعی و بحق مردم محقق شود؟

ما باید به سمتی حرکت کنیم که فردگرایی جای مردم‌سالاری و توجه به قانون را نگیرد. ما امروز با ترکیبی از تحریم، نابرابری، اختلاس مواجه هستیم و به همین دلیل با مشکلاتی مواجه شده‌ایم که هزینه‌های زیادی برای جامعه ایجاد کرده است. نکته دیگری که در این زمینه وجود دارد این است که باید به مردم حق اعتراض بدهیم. هنگامی که مردم حق اعتراض نداشته باشند با انباشته شدن مشکلات به سمت اعتراض‌های خیابانی حرکت می‌کنند و در این مواقع با سوءاستفاده بیگانگان منجر به اغتشاش می‌شود. در چنین شرایطی بیگانگان نیز نسبت به کشور طمع می‌کنند و دست به اقداماتی می‌زنند که هزینه‌های زیادی برای کشور ایجاد می‌کند. نکته مهمی که در این زمینه وجود دارد نقش احزاب است. این در حالی است که احزاب سیاسی که نقش مهمی در بیان مطالبات مردم به صورت مدنی دارند در کشور به کار گرفته نمی‌شوند. هنگامی که مطالبات مردم نادیده گرفته شود و به آنها پاسخ درستی داده نشود جامعه با بحران مواجه می‌شود و این بحران می‌تواند زمینه‌ساز اعتراض‌های خیابانی شود. به نظر من دلیل اصلی اعتراض نسل جدید عدم رعایت حقوق شهروندی و مشارکت ندادن آنها در تصمیم گیری‌هاست. اگر قرار است از این بحران‌ها عبور کنیم باید همه اندیشه‌ها را به میدان بیاوریم و از تجربه‌های گذشته استفاده کنیم. باید کاری کنیم که بین مردم و حاکمیت شکاف ایجاد نشود و تلاش کنیم با منطق با نسل جدید صحبت کنیم. هر گونه تندروی در مقابل حقوق شهروندی نتیجه عکس به‌همراه خواهد داشت. یکی از اهداف اصلی انقلاب افزایش رفاه و مشارکت مردم در تصمیم گیری‌ها بوده است. به همین دلیل بنده معتقدم باید برای عبور از بحران‌های کنونی به حقوق شهروندی مردم احترام گذاشت و از سوی دیگر وضعیت اقتصادی و معیشتی مردم را بهبود بخشید.

مهم‌ترین اولویت‌ها برای عبور از بحران کنونی چیست؟

امروز اولویت با ایران و بازسازی اقتصاد آن است که اگر این امر مقدر و محقق شود، اخلاق هم در درون آن جایگاه مستحکم‌تری می‌یابد، حجاب آزادانه رعایت می‌شود. کسانی که با فرهنگ قرآن انس و الفتی دارند می‌دانند خداوند شکوفایی و عظمت هیچ قوم و ملت و امتی را تضمین نکرده، مگر در عملکرد صحیح سیاسی و اقتصادی و تقواهای اجتماعی و انسانی آنها. راهی جز مشارکت‌جوتر شدن شهروندان ایران، با اعطای حقوق کامل سیاسی و اقتصادی آنان، برای آینده ایران بزرگ اسلامی وجود ندارد. برخی انتظار داشتند با روی کار آمدن دولت سیزدهم به‌لحاظ انسجام و یکپارچگی که در سه قوه شکل می‌گیرد، با وحدت رویه و برخورداری از حمایت حاکمیت و ملت برجام به سرانجام برسد اما ظاهراً خواسته‌های حداکثری آمریکا جلوی توفیقات دولت قبل در مساله تعامل با جامعه جهانی را گرفته‌ و درنتیجه دولت کنونی باید برای جلوگیری از بار شدن هزینه‌های گزاف بر مردم هم که شده، برجام را به سرانجام برساند. لازم است اتفاقا با بها دادن به دیپلماسی پویا و عزتخواه، زمینه احیای برجام را فراهم کرد تا منجر به ارتقای کیفیت زندگی شهروندان شود.