تاخیر در قانون‌گذاری؛ رمز انحصار در رمزارزها

آرمان ملی آنلاین -با رشد قیمت بیت‌کوین اولین و باارزش‌ترین رمزارز جهان؛ اشتیاق برای استخراج آن رشد پیدا کرده است و هرکسی سعی دارد تا بیشترین سهم را داشته باشد؛‌ با این حال برخی از کارشناسان اقتصادی و رمزارز نگرانی تازه‌ای را مطرح کرده‌اند که نشان می‌دهد عده‌ای در کشور به‌دنبال انحصاری‌کردن بازار رمزارزها هستند. این انحصارطلبی مانند سایر بخش‌های اقتصادی از سوی افراد دارای قدرت و نفوذ در حال شکل‌گیری است به این شکل که با ایجاد محدودیت‌هایی سعی می‌کنند سایر رقبا را یا از بازی خارج کنند یا به نحوی آنها را محتاج خود سازند. به‌عبارت دیگر دروازه‌سازی برای ورود به بازار رمزارزها از مهمترین اقدام این گروه برای انحصارسازی است.
غلامرضا مرحبا، رئیس کمیته ارزی کمیسیون اقتصادی مجلس با اشاره به ضرورت مقابله با هر نوع انحصار درباره رمزارزها گفت: «یکی از مشکلات اساسی اقتصاد ایران، انحصار است. دلیل اصلی بروز مناسبات انحصاری و رانتی در اقتصاد نیز اغلب ناشی از تاخیر در قانون‌گذاری و فقدان شناخت علمی‌ پدیده‌های نوین است. چنانچه اقتصاد ایران بتواند در زمان مناسب نسبت به پدیده‌های اقتصادی واکنش نشان دهد، زمینه بروز انحصار و رانت تا حد زیادی در اقتصاد کاهش پیدا می‌کند. موضوع رمزارزها واقعیتی است که امروز در پهنه اقتصاد جهانی ظهورکرده و کشورهای مختلف تلاش می‌کنند تا راهکارهای مناسبی برای مواجهه با این پدیده ایجاد کنند. اساسا یکی از ویژگی‌های کلیدی کارآمدی ساختارهای مدیریتی، توانایی‌هایی است که در مواجهه با پدیده‌های نوظهور از خود نشان می‌دهند.» او با اشاره به اینکه مجلس یازدهم مدت‌هاست از دولت درخواست کرده تا لایحه‌ای درباره رمزارزها ارائه کند، تصریح کرد: «با توجه به اینکه خواسته و در شرایطی که سرعت تحولات در حوزه رمزارزها بسیار بالاست و هر روز دامنه وسیع‌تری از سرمایه‌گذاران ایرانی جذب این بازار می‌شوند، هنوز قانون، آیین‌نامه و بخشنامه قابل اتکایی در باره رمزارزها ارائه نشده است.»
ظرفیت رمزارزها برای مقابله با تحریم
رئیس کمیته ارزی کمیسیون اقتصادی مجلس گفت: «برهمین اساس، طرحی در کمیسیون اقتصادی با عنوان «مدیریت بازاررمزارزها» در دست بررسی است تا مجموعه مسائل مرتبط با فعالیت‌های این حوزه در قالب یک بسته تقنینی دیده شود. در این طرح تکالیف وزارتخانه‌های نیرو، ارتباطات، اقتصاد، اطلاعات، همچنین بانک‌مرکزی و سایر بخش‌های مربوطه گنجانده شده و با استفاده از دیدگاه‌های کارشناسی و نظر فعالان بازار رمزارزها تلاش خواهد شد؛ بهترین تصمیم اخذ شود.» «مرحبا» با اشاره به اهمیت شناخت زوایای گوناگون فناوری بلاک‌چین و رمزارزها یادآور شد: «معتقدم با توجه به اینکه ایالات‌متحده با تکیه بر توانایی‌های دلار، تلاش می‌کند کشورهای مستقلی مانند ایران را از طریق تحریم‌های ارزی و بانکی تحت‌فشار قرار دهد، فناوری رمزارزها، فرصتی برای پایان‌دادن به هِژِمونی دلار آمریکاست. در واقع رمزارز پدیده‌ای است که می‌تواند این هژمونی پولی و مالی را تا حد زیادی خدشه‌دار کند.» او اضافه کرد: «به‌جای برخوردهای سلبی با مساله رمزارزها باید با این پدیده به‌عنوان یک فرصت اقتصادی روبه‌رو شد. رمزارزها به این دلیل که از یکطرف ماهیتی مجازی دارند و از سوی دیگر مبتنی بر توانایی‌های نرم‌افزاری و ظرفیت‌های انرژی ایجاد می‌شوند، با فضای اقتصادی و شرایط تحریمی ‌کشورمان کاملا همخوان هستند. ایران می‌تواند از ظرفیت رمزارزها برای دورزدن تحریم‌ها و سرمایه‌گذاری برای توسعه زیرساخت‌های خود بهره‌برداری کند.» مرحبا افزود: «در شرایط فعلی بسیاری از ماینرها به‌صورت غیرقانونی فعالیت می‌کنند. براساس برخی روایت‌ها، حدود چهار درصد مصرف انرژی کشور صرف ماینرها برای استخراج رمزارزها می‌شود که رقم بالایی است. ضمن اینکه در فعالیت‌های اقتصادی از این دست باید درباره موضوعاتی چون چگونگی دریافت مالیات، نظارت‌های سیستمی، نحوه محاسبه قیمت انرژی و سایر موضوعات مرتبط با استخراج رمزارزها تصمیم‌گیری شود.» او اضافه کرد: «درحال‌حاضر در یک حالت بلاتکلیف قرار گرفته‌ایم، نه این پدیده کاملا ممنوع شده و نه قانونی برای فعالیت‌های معمول در آن تعریف شده است. تجربه فعالیت‌های اقتصادی ایران طی دهه‌های گذشته ثابت کرده، قراردادن موضوعات اقتصادی و راهبردی در یک فضای معلق تنها به زیرزمینی‌شدن اقتصاد رمزارزها، به ایجاد انحصارات و توسعه مناسبات رانتی در این صنعت نوین منجر خواهد شد.»
نبود برنامه‌ریزی کاربردی
رئیس کمیته ارزی کمیسیون اقتصادی با اشـاره به تجــربه ســال‌های گذشتــه درباره رهاشدگی موسسات اعتباری گفت: «این فقدان برنامه‌ریزی‌های کاربردی باعث شد تا در ادامه این موسسات به یک مشکل جدی در اقتصاد کشور بدل شوند و بخش قابل‌توجهی از ظرفیت‌های بودجه‌ای کشور در یک برهه خاص صرف رفع و رجوع مشکلات برآمده از آنها شود. این تجربه نباید دوباره درباره رمزارزها و هر پدیده پولی و مالی دیگری تکرار شود.» مرحبا اضافه کرد: «بر همین اساس کمیسیون اقتصادی مجلس به‌دنبال تصویب طرح مدیریت بر بازار رمزارزهاست تا ابعاد مختلف موضوع مبتنی بر یک نقشه راه قانونی مشخص شود. در این طرح موضوعاتی همچون شفاف‌سازی حوزه فعالیت رمزارز‌ها از صدور مجوز تا تولید و نظارت مورد توجه قرار خواهند گرفت. چگونگی استفاده و محاسبه قیمت انرژی، نحوه تبدیل رمزارزها به ارزهای معمولی و سایر ضرورت‌هایی که در این‌باره باید به آن توجه شود در کمیسیون اقتصادی مجلس مورد بحث ‌و تبادل‌نظر قرار خواهد گرفت.»