برجام؛ تنها راه لغو تحریم‌ها
داود آقایی در گفت و گو با »آرمان ملی«:
آرمان ملی آنلاین -علیرضا پورحسین: وزیرخارجه ایران در پیامی نکاتی را در خصوص آغاز مذاکرات برجامی از تاریخ 8 آذرماه مطرح کرد که در ورای آن می‌توان به نکات قابل توجهی رسید. در این پیام به نحوی به دیدارهای معاون سیاسی وزارت امورخارجه اشاره شده است و در خصوص مصاحبه‌های شاخصی که معاون سیاسی وزیرخارجه داشته‌اند در این رابطه که ایران صرفا به دنبال رفع تحریم‌ها بوده و برجام را موضوعی مربوط به سال 2015 می‌دانسته است، به صورت غیرمستقیم نکاتی بیان شده است. وزیرخارجه ایران پس از این مصاحبه‌ها در پیام خود که در فضای مجازی منتشر شده است بارها بر کلمه برجام تاکید کرده و عنوان کرده که خواسته‌های ایران را در قالب برجام پیگیری خواهند کرد. پیامی که به نظر هدفمند می‌رسد اما پیغام‌های زیادی نیز در خصوص برجام منعکس می‌کند. شاید در این میان صرفا تفاوت در ادبیات دیپلماتیک باشد که نمایان شده است اما اگر این تفاوت گفتارها حاکی از یک اختلاف جدی باشد مشخصا نمی تواند به نفع تیم مذاکره کننده ایران در وین باشد. امری که به نظر می‌رسد جنبه‌های حقوقی در خصوص برجام را نیز بار دیگر پر
رنگ کند. در راستای بررسی این مساله «آرمان ملی» گفت و گویی با داود آقایی، تحلیلگر ارشد مسائل بین‌الملل داشته است که در ادامه می خوانید.
عدم توجه به برجــام و صرفــا به دنبال رفع تحریم‌ها رفتن چه تبعات سیاسی و حقوقی می‌تواند برای ایران داشته باشد؟
ایران با 6 کشور در قالب برجام در سال 2015 به توافقی رسیده است که بر اساس آن ایران تعهداتی داده است و طبق گفته آژانس بین المللی انرژی اتمی، ایران به تعهدات خود پایبند بوده است و خطایی از ایران سرنزده است و یک سال پس از آن که آمریکا نقض عهد کرده است ایران از تعهدات خود کاسته است. باید توجه داشت که ایران زمانی تعهدات خود را کاهش داد که اروپا نیز تحت فشار آمریکا نتوانست به تعهدات خود در قبال ایران پایبند باشد. این اتفاقات سبب شد تا جهان آمریکا را ناقض برجام دانسته و در مجامع بین المللی نیز به نفع او رای ندهند. ایران اگر بخواهد در این مسیر حرکت نکند مشخصا در ماه‌های آینده رویه تغییر می‌کند و تمامی تقصیرها به گردن ایران انداخته خواهد شد و همچون دوران ریاست جمهوری آقای احمدی نژاد علیه ایران اجماع جهانی صورت می‌گیرد و پرونده ایران به شورای امنیت منتقل می‌شود.
آیا به واقع اختلاف نظر در میان مقامات وزارت خارجه ایران وجود دارد و این صحبت‌های متفاوت ناشی از چه مواردی است؟
در وهله اول باید توجه داشت که هماهنگی لازم میان ارکان وزارت خارجه ایران وجود ندارد و همین امر سبب می‌شود تا صحبت‌های متفاوتی از آنها شنیده شود. همواره وزیرخارجه باید آنچه که می‌گوید مطابق با مواردی باشد که معاون سیاسی او بیان می‌کند. عدم هماهنگی منجر به این می‌شود که اختلاف دیدگاه‌ها علنی شود و جامعه بین المللی نیز از این امر سوءاستفاده خواهند کرد. زمانی که کشورهای دیگر موضع متفاوت دو مسئول از یک نهاد را مشاهده می‌کنند، به نفع ایران نخواهد بود. عدم هماهنگی تیم دیپلماسی ایران مشخصا انسجام کاری را کاهش داده به خصوص در برهه‌ای از زمان که ایران بیشترین نیاز به هماهنگی دارد و باید این حوزه‌ها ترمیم شود.
اصل این مساله که عنـوان می‌شود ایران صرفا به دنبال رفع تحریم‌هاست و برجام مقوله‌ای مربوط به گذشته بوده، می‌تواند رویکــرد مناسبی برای مذاکرات احیای برجام باشد؟
اینکه معاون سیاسی عنوان می‌کند که خواستار رفع تحریم‌ها علیه ایران هستیم یک درخواست بجا و منطقی است زیرا این آمریکا بوده که برجام را نقض کرده است و امروز تمایل به مذاکره دارد اما ایران صرفا در چارچوب برجام می‌تواند به این امتیاز دست پیدا کند. اینکه آقای باقری بر رفع تحریم‌ها تاکید می‌کنند تکیه و تاکید مناسبی است اما اگر برجام را یک مساله تمام شده برای گذشته بدانیم به آنچه که می خواهیم نمی‌توانیم دست پیدا کنیم. لغو تحریم‌ها مشخصا مستلزم مقدماتی است که در قالب برجام می‌توان آنها را فراهم کرد. ایران نباید اشتباهی را که آمریکا مرتکب شده است، تکرار کند. امروز به صورت فی البداهه نمی‌توان تحریم‌ها را لغو کرد زیرا در آمریکا صرفا دولت و وزارت خارجه تصمیم گیرنده نیستند. مشخصا آمریکا اگر بدون توافق سیاسی بخواهد تحریم‌ها را علیه ایران لغو کند، زیر فشار بی‌سابقه‌ای از انتقادات و حملات سیاسی قرار می‌گیرد. نباید فراموش کرد که حزب مقابل دولت بایدن یک حزب قدرتمند است که قسمت قابل توجهی از آن اساسا مخالف برجام هستند چه برسد به اینکه آمریکا بدون گرفتن امتیاز بخواهد تحریم‌ها را علیه ایران لغو کند. زمانی که این پازل‌ها را در
کنار هم قرار می‌دهیم، مشخص می‌شود که رفع تحریم‌ها علیه ایران مستلزم انجام مقدماتی است که از مسیر برجام می توان این مقدمات را فراهم کرد. ما از مسیر برجام می‌توانیم یک تضمین از آمریکا بگیریم که شاید در آینده از برجام خارج نشوند. اساسا هیچ ساز و کار دیگری امروز خارج از برجام نمی‌توان متصور بود. ایران باید توجه داشته باشد که هر خواسته‌ای خارج از برجام داشته باشد قطعا با خواسته‌های خارج از برجام آمریکا و اروپا مواجه می‌شود. حتی امروز اگر در خصوص مقطع از سرگیری مذاکرات اختلاف نظر وجود دارد باید در قالب برجام به این اختلاف رسیدگی شود تا تبعات دیگری نداشته باشد. امروز ایران باید از هر اقدامی که میز مذاکرات را برهم می‌زند اجتناب کند زیرا اصلا به لحاظ سیاسی و اقتصادی نمی‌تواند به نفع ایران باشد. ایران برای مذاکرات و رایزنی‌ها باید تمامی جوانب را مدنظر قرار دهد نه اینکه همچون دولت نهم و دهم چند سال وقت کشور را از بین ببرد.
ارسال نظر