برجام اسیر بازی‌های سیاسی است

آرمان ملی آنلاین - علیرضا پورحسیـن: وزیر امورخارجه قطر در آخرین اظهارنظر خود در خصوص برجام گفته است که مقامات ایرانی به آن‌ها اطلاع داده‌اند که آماده پذیرفتن راهکار میانه برای حل و فصل پرونده هسته‌ای ایران هستند. وزیر خارجه قطر تاکید کرد که تزریق مقادیر بیشتری از نفت ایران به بازارها به ثبات قیمت نفت خام و کاهش تورم کمک می‌کند. این اظهارات وزیر قطری در حالی است که تمیم بن حمد آل ثانی، امیر قطر نیز چند روز پیش در دیدار با صدر اعظم آلمان در برلین درباره دستیابی ایران و طرف غربی به توافق ابراز خوش بینی کرده بود. این اظهارات در حالی مطرح می‌شود که از یک سو قطری‌ها عنوان می‌کنند که توافق نزدیک است اما پس از چند ساعت نیز عنوان می‌کنند که مذاکرات پیچیده شده است. اظهارنظرهای متفاوت و غیراصولی که به نظر می‌رسد ریشه در بی‌تجربگی و مبتدی بودن مقامات این کشور در عرصه دیپلماتیک دارد. در راستای بررسی این مسائل «آرمان‌ملی» گفت‌وگویی با مرتضی مکی، تحلیلگر مسائل بین‌الملل داشته است که در ادامه می‌خوانید:

نقل قول‌های متفـــاوت مقامات قطری در خصوص برجـــام حاوی چه پیام‌هایی است؟

در روزهای اخیر نقل قول‌های کاملا متفاوتی از سوی مقامات قطری شنیده شده است که شائبه‌های زیادی به‌وجود آورده و سناریوهای متفاوتی در خصوص آن روایت شده است. مشخصا سفرها و دیدارها در سطحی صورت گرفته است که نمی‌توان به سادگی از کنار نقل قول‌های آن عبور کرد. قطر در ماه‌های اخیر به شدت فعال شده است و می‌خواهد خودی در عرصه بین‌الملل نشان دهد و برای این امر پرونده برجام را مناسب می‌داند. از یک سو نقل قول‌های متفاوت شاید ریشه در عجله برخی طرف‌ها دارد. از سوی دیگر نیز شاید پالس‌هایی از سوی ایران باشد تا واکنش طرف‌های دیگر را مورد سنجش قرار دهند. باید توجه داشت که هنوز هم در داخل ایران در خصوص برجام یک جمع بندی کامل صورت نگرفته است. امروز ضرورت احیای برجام در داخل ایران بر همگان مشخص شده است اما شاید امروز اختلاف نظرهایی بر سر این باشد که چگونه باید به سمت توافق گام برداشت و برجام را احیا کرد. مشخصا با احیای برجام بازار ارزی کشور به ثبات می‌رسد و قیمت ارز و اقلام مهمی همچون طلا کاهش پیدا خواهد کرد و همین امر سبب شده تا در خصوص اصل احیا اختلافی وجود نداشته باشد. از سوی دیگر دولت سیزدهم مشخصا با احیای برجام می‌تواند جراحی اقتصادی خود را آسان‌تر به سرانجام برساند. با این وجود هنوز هم طیفی در داخل ایران وجود دارند که از اساس با برجام و مذاکره مخالف هستند.

شما بر این باور هستید که هنوز هم برجام در داخل ایران گرفتار بازی‌های سیاسی است؟

یکی از مواردی که در روزهای اخیر جالب بود خبر یک رسانه عربی بود که می‌توان از آن چنین برداشتی کرد که هنوز برجام در داخل ایران جنبه‌های سیاسی دارد. برجام از روز اول در راستای منافع ملی ایران پایه‌گذاری شد اما برخی به دنبال به حاشیه بردن آن بودند به نظر می‌رسد هنوز هم مذاکرات از این گرداب خارج نشده است و حواشی پیرامون آن وجود دارد.

به چه علت روند مذاکرات و همین میانجی‌گری‌ها تا به این اندازه طولانی شده است؟

با طولانی شدن روند احیای برجام و میانجی‌گری‌های اخیر، انگیزه‌‌ها و اراده‌‌ای که برای توافق وجود داشت نیز در حال نابودی است و این در حالی است که هم ایران و هم آمریکا با اهداف و انگیزه‌هایی توافق قبلی را امضا کرده بودند. همچنین فرسایشی شدن مذاکرات با توجه به چندجانبه بودن آن باعث می‌‌شود تا بحران‌‌های حاشیه‌‌ای در جهان مانند بحران اوکراین نیز بر آن تاثیرگذار باشد و این نکته‌ای بود که از ابتدای شکل ‌گیری این بحران، صاحبنظران بر آن تاکید داشتند که مذاکرات هرچه سریع‌تر به نتیجه برسد، نقش عوامل خارجی بر آن کاهش خواهد یافت. در همین راستا باید به این نکته نیز توجه داشته باشیم که دموکرات‌ها در موقعیت شکننده‌‌ای قرار دارند و ما حدود 5 ماه آینده شاهد برگزاری انتخابات میاندوره‌‌ای ایالات متحده آمریکا خواهیم بود که اگر آقای بایدن نتواند موقعیت خوبی را چه در عرصه داخلی و چه خارجی کسب کند و اکثریت کنگره را از دست بدهد، آن زمان دیگر نمی‌‌تواند به سهولت یک سال گذشته مذاکرات احیای برجام را پیش برد.