ما خوب نمی‌شنویم!

به گزارش آرمان ملی آنلاین مجید ابهری، رفتارشناس اجتماعی نوشت: راستی چه اشکالی دارد بسیار واضح و بدون تردید به گوینده اعلام کنیم ما مقصود و هدف گوینده را متوجه نشدیم و اگر ممکن است دوباره یا چندباره نکته را برای ما بیان نماید. شرمساری از این تقاضا و تردید در مورد آن نشان از ناپختگی و کم‌تجربگی ما دارد. از نظر رفتارشناسی روابط عاطفی و اجتماعی گاهی بیان ناقص مطلب و موضوع یا به حاشیه کشیدن مقصود باعث نقصان در درک و جذب آن می‌شود.

بازی با انگشتان یا قلم و قاشق و چنگال و نگاه‌های بی‌هدف باعث پراکنده نمودن حواس و تضعیف دقت وی می‌گردد. مکث‌های طولانی و بی‌محل لبخندهای بی‌جا و کشدار و مصنوعی نیز از نظر رفتاری ارتباط بین گوینده و شنونده را ضعیف یا قطع می‌کند. بسیاری از اختلافات در روابط انسانی ضعیف بودن هنر درست شنیدن است؛ چرا که همین نقص موجب ظهور سوءتفاهم‌ها شده و به ظهور و رشد عدم درک درست و منطقی منظور منجر می‌گردد. باید دانست شنیدن با گوش دادن تفاوت ماهوی و اساسی داشته و درک مرزبندی این دو کنش است که ما را به هدف و مقصد درست و اساسی می‌رساند.

ما صدای پرندگان، بوق خودرو‌ها و صوت ترافیک را می‌شنویم. آوای فروشندگان دوره‌گرد در ساعات مختلف روز را می‌شنویم و بدون دقت و توجه به مکالمه یا کار خود ادامه می‌دهیم. اما در مورد گوش دادن با دقت و حوصله و فراست و درک به سخنان گوینده گوش می‌دهیم و غرض ما از این دقت فهم درست و اساسی مطالب است. گاهی با دقت و حساسیت به یک سخنرانی و خطابه و یا حتی یک ترانه و آواز «گوش» می‌دهیم و به خاطر این دقت و هوش و عنایت اکثر مفاهیم مورد نظر شاعر گوینده یا نویسنده را می‌فهمیم. بنابراین فرق است میان شنیدن و گوش دادن و دیدن و نگاه کردن. از امروز سعی کنیم برای فهم اصولی مطلب به آن گوش دهیم و باحفظ زوایای یک اثر بصری به آن نگاه کنیم.

برای درک درست و کافی مطالب و نکات مورد نظر گوینده باید ارتباط چشمی با گوینده برقرار کرده و گاهی با کلمات تصدیقی گفته‌های وی را تایید نماییم. بله؛ عجب؛ خوب و الفاظی از این قبیل می‌توانند به گوینده دلگرمی برای ادامه سخن بدهند. شوربختانه با ورود گوشی‌های تلفن همراه در بسیاری از اوقات موجب انحراف فکری در اشخاص می‌گردد. در کلاس، در دانشگاه بیش از ۷۰درصد از حاضران مشغول مطالعه سایت‌های مختلف، ارسال و دریافت پیامهای مختلف بوده و همین دلایل موجب عدم تمرکز بر مطالب گوینده و موضوع مورد بحث می‌گردند. این گونه حرکات علاوه بر بی‌ادبی نسبت به گوینده بوده باعث گم کردن مسیر مطالب می‌گردند. متاسفانه گاهی در مساجد و هنگام اقامه نماز و برگزاری مراسم ناگهان صداهای مختلف حیوانات و آهنگ‌ها باعث ایجاد عدم تمرکز در دیگران و بی‌نظمی در کلیت عبادات می‌گردد.

نکته آخر و مهمتر، قطع کلام گوینده و پرسیدن سوال است. درصورت ایجاد سوال در ذهن ما باید تا پایان کلام گوینده صبر کرده و با کسب اجازه از وی سوال یا مطلب خود را مطرح کنیم. در بسیاری از اوقات در میان حرف‌های گوینده ما به مطالب و نکات دیگر فکر کرده و به‌دنبال نکته‌ای می‌گردیم. اینگونه کنش‌ها و رفتارها موجب جلوگیری از انعقاد کلام و بی‌ادبی به گوینده و سایر حاضران بوده و باعث ناراحتی بسیاری از گویندگان خواهد شد. با مطالعه مجدد مطالب گفته شده و مرور و تمرین نکات آن تبدیل به یک مخاطب با شخصیت خواهیم شد.